ЯС УРГАХ ЭМГЭГ



Хэзээ нэгэн цагт эмнэлэгт рентген зураг авхуулаад эмчид үзүүлэхэд таны нуруу, өвдөг, тэр бүү хэл хөлийн өсгийд яс ургасан байна гэж эмч танд хэлж байсан уу?  Тэгвэл Остеофит (ясны ургацаг) буюу бидний хэлж заншсанаар яс ургалтын тухай түгээмэл буруу ойлголтын тухай мэдэж авцгаая!

ЯС УРГАЛТЫН ТАЛААРХ ТҮГЭЭМЭЛ БУРУУ ОЙЛГОЛТ

Остеоартрит (эсвэл Остеоартроз) өвчний үед үүсдэг остеофит (яс ургалт) -ийн талаарх хамгийн түгээмэл бөгөөд чухал буруу ойлголт нь тэдгээрийг зөвхөн өвчний шалтгаан эсвэл хор хөнөөлтэй ургацаг хэмээн үздэг явдал юм.

Үнэн хэрэгтээ:
  1. Яс ургалт бол өвчин биш:

    • Остеофит нь өөрөө бие даасан өвчин биш. Харин Остеоартрит (үений мөгөөрс гэмтэх өвчин) -ийн улмаас үений тогтвортой байдал алдагдахад бие махбод тухайн үеийг засварлах, бэхжүүлэх гэсэн дасан зохиолдлогоо юм.

    • Ясны ургаль нь мөгөөрсийг хамгаалах, зөөлөн эдийн давхарга элэгдэх үед үений ирмэгээр ургаж, холбогч эдийн (шөрмөс, үений гэр) бэхлэгддэг хэсгүүдэд шинэ яс нэмж үүсгэн үений талбайг томруулж, тогтворжуулахыг зорьдог.

  2. Эерэг болон Сөрөг Талтай:

    • "Сайн" тал (Бэхжүүлэх үүрэг): Үений тогтворгүй байдалд (жишээлбэл, мөгөөрсийн алдагдал, шөрмөсний гэмтэл) хариу үйлдэл үзүүлж, тухайн үеийг бэхжүүлж, механик ачааллыг илүү өргөн талбайд хуваарилах замаар гэмтлийг гүнзгийрүүлэхээс хамгаалах зорилготой байж болно.

    • "Муу" тал (Шинж тэмдэг): Гэсэн хэдий ч остеофит нь томорсноор үений хөдөлгөөний далайцыг хязгаарлах, эсвэл ойролцоох мэдрэл, зөөлөн эдийг дарж, өвдөлт, хөших, хөдөлгөөний хомсдол зэрэг шинж тэмдгүүдийн гол шалтгаан болдог.

  3. Остеоартрит ба Остеофит Хоёр Ялгаатай:

    • Остеоартрит бол мөгөөрсийг гэмтээдэг, бие даасан өвчин юм.

    • Остеофит бол Остеоартрит өвчний нэг шинж тэмдэг буюу илрэл юм.

Иймд, остеофитийг зөвхөн "өвчний эх үүсвэр" гэж үзэх нь буруу бөгөөд энэ нь харин бие махбодын гэмтсэн үеийг нөхөн сэргээх, тогтворжуулах гэсэн комплекс хариу үйлдлийн нэг хэсэг гэж ойлгох нь зүйтэй.


ЯАГААД ОСТЕОАРТРИТ ҮҮСДЭГ ВЭ?

Остеоартрит  буюу үе мөчний элэгдэл нь үений үзүүрт байрлах зөөлөвчлөх үүрэгтэй мөгөөрс цаг хугацааны явцад аажмаар элэгдэж, гэмтсэнээр үүсдэг. Мөгөөрс нь ясыг хооронд нь үрэлтгүйгээр хөдлөх боломжийг олгодог бөгөөд энэ нь элэгдэх үед яс хоорондоо үрэлдэж, өвдөлт, хөшингө байдал болон хөдөлгөөний хязгаарлалт үүсгэдэг.

Урьд нь үүнийг зүгээр л "элэгдэл" гэж үздэг байсан ч орчин үеийн анагаах ухаан нь остеоартритийг үе өөрийгөө нөхөн сэргээх чадварыг алдагдуулдаг олон хүчин зүйлийн нэгдэл гэж үздэг.


Остеоартрит үүсэхэд нөлөөлдөг гол эрсдэлт хүчин зүйлс болон шалтгаанууд:

1. Нас

  • Нас ахих тусам остеоартритаар өвчлөх эрсдэл эрс нэмэгддэг (ихэвчлэн 40-өөс дээш нас). Биеийн мөгөөрс нөхөн төлжих чадвар нас ахих тусам удааширдаг.

2. Үений гэмтэл ба гэмтэл

  • Спортын бэртэл, хугарал эсвэл шөрмөсний урагдал зэрэг том хэмжээний гэмтэл тухайн үед остеоартрит үүсэх эрсдэлийг, заримдаа хэдэн жилийн дараа ч гэсэн, эрс нэмэгдүүлдэг.

3. Илүүдэл жин (Таргалалт)

  • Биеийн илүүдэл жин нь хоёр үндсэн замаар нөлөөлдөг:

    • Механик ачаалал:  Нуруу, өвдөг, ташаа зэрэг жин даах үеүүдэд нэмэлт ачаалал өгдөг.

    • Системийн үрэвсэл: Өөхний эдээс ялгардаг уураг нь бие даяар бага зэргийн үрэвсэл үүсгэж, үений эдийг гэмтээдэг (Адипокен болох: Лептин, Резистин, Висфатин болон Адипоцитокин болох IL-6, TNF-α). 

4. Удамшил

  • Хэрэв гэр бүлийн хүмүүс остеоартритаар өвчилсөн бол өвлөх магадлалтай байдаг. Энэ нь тухайн хүний мөгөөрсний чанар, бат бөх чанартай холбоотой байж болно.

5. Давтан ачаалал ба хэт ашиглалт

  • Ажил мэргэжил эсвэл спортын улмаас тодорхой үе мөчүүдэд байнга, давтамжтайгаар хүнд ачаалал өгөх (жишээлбэл, өвдөг сөхрөх, хүнд зүйл өргөх) нь эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг.

6. Бусад хүчин зүйлс

  • Хүйс: 50-аас дээш насны эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдээс илүү остеоартритаар өвчлөх магадлал өндөр байдаг.

  • Үений гажиг: Төрөлхийн үе нугалмын гаж хөгжил, байрлал нь мөгөөрсөнд жигд бус даралт үүсгэж, элэгдлийг хурдасгадаг.

Остеоартрит нь дан ганц шалтгаантай бус, харин механик гэмтэл, үрэвсэл, удамшлын хүчин зүйлсийн улмаас биеийн мөгөөрсөө нөхөн сэргээх тэнцвэрт байдал алдагдсаны үр дүн юм.


ЯС УРГАЛТТАЙ, ЯС СИЙРЭГЖСЭН ХҮН КАЛЬЦИ УУЖ БОЛОХ УУ?

Яс сийрэгжилттэй, нэмээд яс ургалттай хүмүүсийн хувьд кальци уух нь ясны ургалтыг түргэсгэж, ургалтыг томруулна гэдэг түгшүүр байдаг. 

Мэргэжлийн Дүгнэлт: Зөвлөж буй хэмжээний кальци (хоол хүнс эсвэл нэмэлт тэжээлээс) нь остеофит үүсэх эсвэл өвдөлтийг ихэсгэхэд нөлөөлдөг тухай тодорхой баримт нотолгоо байхгүй. Ясны ургалт нь ихэвчлэн үений тогтворгүй байдал, үрэвсэл, мөн бие махбодь үений гэмтлийг нөхөх гэсэн оролдлогоос үүсдэг. Өөрөөр илүүдэл кальци хуримтлагдсанаас үүсдэггүй.

Харин гиперкальци буюу кальцийн илүүдэл, биед шаардлагагүй кальци хэрэглэснээс үүсдэг. Хэтрүүлэн хэрэглэх нь цусны кальцийг ихэсгэж (гиперкальциеми), дараах эрсдэлтэй холбогддог:

  • Бөөрний чулуу

  • Зүрх судасны асуудлууд (Гэхдээ энэ нь хоол хүнсээр авсан кальциас илүү нэмэлт тэжээлээр хэтрүүлснээс үүсдэг)


АЛТАНМЕД ЭМНЭЛЭГ
УТАС 7707-1652